‘Oud en nieuw’.
Inpassing tramlijn langs Rijksmonument begraafplaats Soestbergen

Topografische militaire kaart uit 1849

Topografische militaire kaart uit 1849

‘L.S. Marten Schagen heeft, om de levenden niet te schaden, voor zich dit graf onder den blooten hemel gekozen’. Aldus het grafschrift van de Utrechtse doopsgezinde predikant Marten Schagen in oktober 1770. Dit diende als statement tegen de onhygiënische begrafenispraktijken. Begin 19de eeuw stromen de klachten binnen over niet meer te sluiten grafkelders en slecht begraven doden in en om de kerken of op de stadswallen. De grond rondom de kerk werd goed aangestampt om ‘den stank der verrottende lijken’ zoveel mogelijk te beperken. Pas in 1829 werd het voorbeeld van predikant Marten Schagen (begraven buiten de bebouwde kom) in een Koninklijk besluit vastgelegd en in april 1830 was de eerste Stedelijke begraafplaats Soestbergen gereed voor gebruik.

Begraafplaats Soestbergen, zomer 2014

Begraafplaats Soestbergen, zomer 2014

De begraafplaats is grootst opgezet, er was weer ruimte voor verdriet en rouw, voor grafmonumenten en natuur.Het was in die tijd populair om voor een zondagse wandeling te vertoeven op een begraafplaats. Het is immers niet voor niks ingericht als landschappelijk park en nog steeds voelt het zo. Het is alleen letterlijk een stadspark geworden! Was het eerst een begraafplaats buiten de bebouwde kom, nu ligt de stad er omheen. Aan drie zijden wordt het omsloten door bebouwing en langs de zuidkant zijn de spoorlijnen van de Nederlandse Spoorwegen gelegen. Sinds 2012 komt er tussen de spoorlijnen en de begraafplaats nog een tramlijn bij.

Muur van twee meter hoog

Muur van twee meter hoog

De tramlijn wordt ook wel ‘De Uithoflijn’ genoemd. Het is de korte en snelle verbinding van Utrecht Centraal naar de uithof. De voornemens voor de aanleg waren er al in 2007. Door het kostenplaatje (geschat op 321 miljoen euro) en de verkiezingen is er pas in 2012 groen licht gegeven voor de aanleg en ooit, in 2018 zullen er de eerste trams gaan rijden. De aanpassingen hiervoor, aan de zuidkant, zijn volbracht in 2013. De gemeente omschrijft het wel heel romantisch ‘Door de herinrichting is er ruimte ontstaan om in één keer de oude zieke Beuken te vervangen door grote nieuwe bomen en ontstaat er daardoor een aantrekkelijke groene wand’.

Muur tramlijn

Muur tramlijn

Natuurlijk worden er ook vraagtekens gezet bij dit romantische beeld. Het is immers een ecologisch hoogwaardig park met een verzamelplaats van bijzondere bomen, zoals Cipressen, Taxussen, Treurwilgen en Beuken. De aanleg zou wel eens ernstige gevolgen kunnen hebben voor deze collectie aan planten en de rust die er nu nog heerst. Immers in 2018 of misschien zelfs later gaan de eerste trams al rijden. Maatregelen tegen de geluidsoverlast zijn er (nog) niet. Wel is zeker dat in de piekuren, 16 keer een tram voorbij rijdt. Laten we hopen dat het beeld wat de gemeente schets van de romantische groene rand voor een geluid buffer zorgt.
Het Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed heeft aangegeven dat de nieuwe rand nog wel de indruk moet geven van een begraafplaats. Het moet meer zijn dan alleen groen en grafmonumenten. Klinkt logisch toch..? Jammer genoeg staat er nu alleen een muur van twee meter hoog, en straks in 2018 mag u in de hoogte nog een tram bij rekenen. Denkbeeldig mag u er voor nu een groene rand bij denken met de ‘parels’ van grafmonumenten.

De ooit zo groene rand wordt heringericht en er is geen weg meer terug. Er zullen altijd discussies blijven bestaan tussen monumenten en het hedendaagse gebruik. Wat voor effect de tramlijn zal hebben zal de toekomst uitwijzen. De damwand is geplaatst en de trams gaan rijden in 2018.

ToegangshekGelukkig blijven de volgende Bijbel teksten ongewijzigd (bij de ingang):

‘De dagen des menschen zijn als het gras, gelijk ene bloeme des Veldes, alzoo bloeit hij’.
‘God zal degenen die zijn ontslapen in Jezus weder brengen met hem’.

 

 


Leave a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *