Rijke stedelingen stichten buitenplaatsen
‘Tuinhistorisch onderzoek’

Door de overzeese handel van het VOC ontstaat er halverwege de zeventiende eeuw een toenemende welvaart (genoemd de Gouden Eeuw) en is Amsterdam veruit de rijkste stad van de Republiek. In korte tijd komen er steeds meer rijke stedelingen die de stad willen ontvluchten en stichten langs de Vecht en rond de steden Utrecht en Amersfoort buitenplaatsen .

Oprijlaan

Oprijlaan

Maar juist Park Groeneveld, is ontstaan door een man, genaamd Marcus Mamuchet gevlucht uit angst voor religieuze vervolging uit Frankrijk. Hij heeft in 1696 grond aangekocht in Baarn. Het stuk grond ligt op de grens van nat en droog, tegen boswachterij De Vuursche aan en dichtbij de polders van de Eem. Volgens de toen geldende formele principes, de Franse formele stijl wordt het landgoed gesticht op een smal, langgerekt perceel. De stijl wordt gekenmerkt door strenge geometrische vormen en imponerende oprijlanen. De oprijlaan en enkele dwarslanen zijn nu nog steeds te herkennen in het park.

Militaire kaart 1830-1850

Militaire kaart 1830-1850

In 1710 is begonnen met de bouw van een zomerverblijf (nu het middengedeelte van het huidige hoofdgebouw), het koetshuis en de oranjerie. Marcus Mamuchet stierf kinderloos in 1730 en zijn nichten verkochten het landgoed. Hierna hebben verschillende eigenaren zich gevestigd op kasteel Groeneveld, veelal Amsterdamse kooplieden en speculanten. Bij elke nieuwe eigenaar veranderde het landgoed en werd het perceel langzaam vergroot. Rond 1760 heeft bijvoorbeeld de heer Lucas van der Dussen het kasteel uitgebreid met twee halfronde vleugels. Niet alleen het huis ondergaat veranderingen, ook de tuin. Van de Franse formele stijl wordt de tuin langzaam verandert naar de Engelse Landschapsstijl.

Reconstructie landschapsstijl

Reconstructie landschapsstijl

De Engelse Landschapsstijl geeft de indruk alsof de natuur de tuin heeft aangelegd. Er wordt zo een volmaakt romantisch landschap gecreëerd door middel van speelse vormen en lijnen. De verandering gebeurt in twee fases. De eerste fase vindt plaats tussen 1830 en 1850. De rechthoekige omgrachting rond het kasteel blijft bestaan met lanenpatroon, wel wordt er een slingerende bekenstelsel aangelegd.
De tweede fase van verlandschapping vindt plaats tussen 1850 en 1880. De formele omgrachting rond het kasteel wordt gewijzigd naar een slingerende waterpartij waardoor er meer eenheid ontstaat in de compositie. Na deze tijd is de tuin niet meer gewijzigd.

Moestuin

Moestuin

Rond 1900 begint het verval in te treden in huis en park. Het blijft tot 1938 in particuliere eigendom en sinds die tijd is het park in het bezit gekomen van Staatsbosbeheer. Twee jaar later volgt het landgoed. Tot 1980 blijft het park in een vervallen staat en zijn alleen het reliëf en de structuur van de waterlopen uit de Engelse Landschapsstijl te herkennen. Staatsbosbeheer wordt hierbij geholpen door de projectgroep ‘Herstelplan park Groeneveld’ van de Landbouwhogeschool Wageningen, vakgroep Bosteelt en landschapsarchitectuur, plan is daterend uit 1978. Twee jaar later is begonnen met het herstelplan. Door het geringe aanwezige kaartmateriaal is gekozen voor reconstructie zoals het park rond de eeuwenwisseling eruit zou moeten hebben gezien. Wat dus eigenlijk op neerkomt op het opnieuw ontwerpen van het park.

Reconstructie landschapsstijl

Reconstructie landschapsstijl

Sinds 1 januari 2014 heeft Staatsbosbeheer het stokje overgenomen van het ministerie van Economische Zaken betreft de exploitatie van het kasteel. Hiermee komt het beheer van het park en kasteel weer in één hand. Hiermee blijft het unieke karakter van het landgoed behouden en wordt de gastvrijheid, kwaliteit en de verbinding tussen natuur en cultuur voortgezet.


 

Leave a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *