‘Holland onder de zeespiegel’
Een unieke plek met authentieke molens

Kinderdijk

Kinderdijk

Wat zou Holland zijn zonder de molens en wat kan Nederland nog beter vertolken dan de Kinderdijk? Het is één van de weinige plekken in de wereld waar zoveel molens in authentieke staat bij elkaar staan.
Het oorspronkelijke landschap van Alblasserwaard is dankzij de molens verandert van veenland met struiken, kreupelhout, moerassen, verraderlijke plassen en kreken naar een plek welke geschikt is voor landbouw en voor bewoning.
De molens zijn een internationaal Nederlands symbool en staan met een reden op de werelderfgoed lijst van Unesco.

‘Denkend aan Holland zie ik brede rivieren traag door oneindig laagland gaan’ en ‘de stem van het water met zijn eeuwige rampen’.

Topografische militaire kaart 1830-1850

Topografische militaire kaart 1830-1850

Het gedicht ‘Herinneringen aan Holland’ door dichter H. Marsman kan dit landschap niet beter omschrijven. Dit stukje land is voortdurend, water en mens, met elkaar in onderlinge strijd geweest. Het landschap is een prachtig stukje veenweidegebied en begin vijftiende eeuw na de storm Sint-Elizabethsvloed wordt het alsmaar duidelijker dat afvloeien langs de natuurlijke weg (via veenriviertjes het overtollige water afvloeien naar de grote rivieren) geen stand meer houdt. Er zijn andere middelen nodig om het water te keren.
De windmolen is in die tijd al bekend, alleen om deze te gebruiken voor het opwerken van water is grensverleggend te noemen. De zeventien boezemmolens en de twee poldermolens, zorgen ervoor dat het lage land van Alblasserwaard droog bleef tegen de overstromingen en de verzakkingen. Het duurt nog tot 1740 voordat de afwatering voor de volle honderd procent goed functioneert.
De molens krijgen hulp in 1868 door twee stoomgemalen waarvan er eentje wordt omgebouwd in 1924 tot een elektrisch gemaal. En in 1953 wordt er ter versterking een tweede elektrisch hulpgemaal gebouwd. Dit betekende stevige concurrentie voor de windmolens. Immers tegen de elektrisch aangedreven gemalen waren de windafhankelijke molens niet opgewassen.
De molens staan twee keer op de nominatie lijst voor sloop. De eerste keer, in 1939, wordt het uitgesteld door de oorlog. Men wil de molens nog paraat houden gezien de toestand in Duitsland en de tweede keer, vlak na de oorlog, worden ze gered door het provinciebestuur.
Men komt tot inziens dat de negentien molens uniek zijn voor Nederland.

Kinderdijk

Kinderdijk

Deze plek laat de strijd zien die de mens afgelopen duizend jaar gevoerd heeft tegen het water. Het is niet alleen uniek vanwege de negentien molens, maar heeft een grote internationale waarde omdat alle technologie van het waterbeheer (vaarten, boezems en molens) te zien is. Zonder de strijd van onze voorvaderen was dit landschap waarschijnlijk nog steeds een woest veenlandschap. Dit heeft ook de VN-organisatie Unesco ingezien en heeft in 1997 het molencomplex Kinderdijk-Elshout aan het lijstje Werelderfgoed toegevoegd.

De molens zijn bekend en worden druk bezocht. Wat zou Nederland immers voor de toeristen betekenen zonder ons ‘Hollands’ handelskenmerk van de tulpen, de klompen en de molens…? Soms is het alleen te druk. De kans om een foto te maken, zonder toerist is zeldzaam. Al zorgen die toeristen er wel weer voor dat de molens gerestaureerd kunnen worden.

Kinderdijk

Kinderdijk

De Kinderdijk is sinds kort toegevoegd aan de grote roodbruine borden van de ANWB, ‘u nadert een bijzonder object’. En een bijzonder object is het zeker te noemen en ondanks de drukte zeer de moeite waard om te bezoeken. Misschien is het zelfs zinvol en leerzaam om scholen te verplichten een jaarlijkse excursie te organiseren naar Kinderdijk. Nergens is de strijd tegen het water zo goed leesbaar als hier. Het gevecht tegen en met het water maakt immers een belangrijk deel uit van onze geschiedenis en toekomst van Nederland.


Leave a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *